Çekilme/Yayın Tarihi: 2021, Ürdün-Filistin-Suudi Arabistan
Filmin Konu Aldığı Tarih: 1948
Türü: Dram
Süre: 1 saat 32 dakika
IMDB: 8.1
Yönetmen/Senarist: Darin J. Sallam

Karam Taher
Farha, filmin baş kahramanı.

Ashraf Barhom
Ebu Farha, Farha’nın babası.

Darin J. Sallam
Senarist ve Yönetmen

Filistin kökenli ve Ürdünlü olan Yönetmen Darin J. Sallam film çekmeye başlama serüveni şu şekilde aktarıyor:

Tankların önünde taş taşıyan çocukları görmek beni değiştiren bir manzaraydı. Bu konuda bir şeyler yapmam gerektiğini hissettim. O zamanlar yapabildiğim tek şey çizmekti, ben de çizmeye başladım ve bu daha sonra film yapmaya dönüştü. 1

Farha, Darin J. Sallam’ın yönettiği 2021 çıkışlı bir drama filmi. Ürdün’ün Akademi Ödülleri’nde En İyi Uluslararası Uzun Metrajlı Film kategorisinde ödül almıştır. Film, yayınlanmasının ardından çok fazla tepki almış ve İsrailliler tarafından engellenmeye çalışılmıştır. Buna rağmen filmin reytingleri yükselmiştir. Bu da istenilen amaca ulaşıldığın göstergesi diyebiliriz.

Filminin çekim hikayesi ise şöyle başlar; Senarist Darin J. Sallam’ın annesi, Suriye’de bir mülteci kampında Radiyah isimli bir kadının hikayesini dinler ve kızına anlatır. Bunun üzerine Sallam, “Ben de bu hikâyeyi bir film yaparak paylaşmayı düşündüm.” 2 der.

Film, 1948 yılında yaşanan Nekbe felaketinde Filistin’in bir köyünde yaşayan 14 yaşında genç bir kızın etkileyici hikayesini anlatır. Felaketin sadece bir kesiti yansıtılmasına rağmen Filistin halkının yaşadığı dram çok iyi tasvir edilmiştir. Tamamen gerçekliğin yansıtıldığı filmin etkisinin, izleyicide uzun süre devam edeceğini söylemek mümkün.

1948 yılında Filistin’in bir köyünde ilk eğitimini alan Farha, şehirde eğitimini tamamlamak ister. Köyün muhtarı ve belediye başkanı olan babası, okumasına ilk etapta karşı çıkar, daha sonra kabul eder. Köy, İngiliz mandası altındadır. Bir gece bir grup Filistinli milis, Ebu Farha’yı ziyaret edip Nekbe felaketine karşı mücadele için kendi davalarına katılmalarını ister. Ebu Farha, asıl amacının köye bakmak olduğunu söyleyip reddeder. İngilizler çekilmeye başlayınca Siyonist milisler köyde çatışmaya başlar ve köye tahliye emri verilir. Ebu Farha, kızını tehlikelerden korumak için geri döneceğini söyleyip onu mutfağın kilerine kilitler. Farha beş gün boyunca kilerin kapı deliğinden Filistin-İsrail çatışmasının okyanusta bir damla etmeyecek felaketine şahit olur.

Farha, kilitli kaldığı süre boyunca resim çizerek yalnızlığını gidermeye çalışır. Arkadaşı Farida ile olan muhabbetlerini çizimlerine yansıtır. En çok da ihtiyacı olan gün ışığını yani güneşi çizer. Salıncak çizer, arkadaşı ile sallandığı salıncakları… Fakat bu salıncaklardan biri kırıktır… Kırık olan salıncağa baktığımda Farha’nın kırgın hayatını hissettiğimi ifade etmeliyim.

Farha, kapı deliğinden Filistinli bir ailenin dünyaya gelen erkek çocukları Muhammed’in doğumuna şahit olur. Bu sahnede yönetmenin erkek bebek seçmesi, benim kanaatimce bir neslin devamına vurgu yaptığını gösteriyor. Farha kilitli kaldığı odadan Haganah milislerinin bu aileyi sorguya çekişini, sorgu esnasında Muhammed’in annesinin boynunda taşıdığı anahtarın ortaya çıkışını ve ailenin katledilişini izliyor. Bu anahtarın ümit, umut, geri dönüş demek olduğunu ve bu toprakların sahibi biziz anlamına geldiğini artık hepimiz biliyoruz.

Farha, şahit olduklarından sonra kilerde biyolojik olarak yeni bir döneme girer. Aslında bu çok şey anlatıyor. Filistinli her çocuk yaşadığı felaketlerden sonra artık çocuk değildir. Her biri inançla, gururla, vatan sevgisi ile yoğrulan gence dönüşür.

Filmde Farha’nın çatışmaların başladığı sırada arkadaşı Farida ile gitme imkânı varken gitmeyişine de şahit oluyoruz. Atasını ve toprağını bırakmayışına... Bu sahne adeta Filistin halkının duruşunu simgeliyor. Farha ile birlikte biz de kilerde kilitli kalıyoruz. Açlığı, susuzluğu, kimsesizliği ve terk edilmişliği hissediyoruz. Filmin sonunda ise Farha, babasının kilerde gizlediği silahı bulup kilerden çıkışını ve artık o eski Farha olmayışını görüyoruz.

Filmin ismi olan Farha, Arapça’da mutluluk ve neşe demek. Fakat Filistin halkı için mutluluğun söz konusu olmadığı gerçeğini düşününce isim oldukça manidar. Filmi, Farha’nın gözünden, kilerden ve hatta kapı deliğinden izliyoruz. Filmi izledikten sonra üzerimize bir ağırlık çöküyor. 1948 olaylarından sadece bir kesit olmasına rağmen yaşanan acı felaketi uzun soluklu hissettiriyor.

Filistin halkının insani yönünün gösterilmesi ile filmin verdiği mesaj çok güzel yansıtılmış. Farha’nın küçük bir kilerde, bir kapı deliğinden Filistin-İsrail çatışmasını ve soykırımı izleyip hiçbir şey yap(a)maması aslında bugünkü Gazze’nin durumuna karşı İslam ülkeleri ve diğer ülkelerin tutumunu açıkça ortaya koyduğunu ifade edebilirim. Evet izlemek fakat hiçbir şey yap(a)mamak…

Filme teknik açıdan baktığımda ise kurgusunun tutarlı olduğunu görüyoruz. Başrolün bir yere kilitlenmiş olmasının hissettirdiği durgun dakikalar çok iyi yansıtılmış. Klostrofobik bir film olduğu detayını da sanırım eklemeliyim. Filistin yöresine ait sosyo-ekonomik yapıyı yansıtan kıyafetlerle çekim yapılmış. Farha’nın kafasındaki altın takılarla da varlıklı bir ailesi olduğu anlaşılıyor. Filmin mesajı ise Filistin halkının insani yönünü göstermek, zulüm ve haksızlığı ortaya koymak diyebilirim. Filmin açısı, kadrajı da oldukça başarılı. Küçük figürlerde verilmek istenen mesajlar çok iyi yansıtılmış. Filmde yakaladığım bu figürleri belirtmek yerine sizin keşfinize bırakıyorum.

Ez cümleyle sevgili okuyucular, izleyicisiyle kişisel bağ kuran ve etkisinin canlı olacağı oldukça başarılı bir film olan Farha’yı izleyin, unutamayacaksınız...

Şükran Nart

__________________________________________