149. Sayı / Kültürel İktidar Kavgamız

“Kül­tü­rel ik­ti­da­rı kay­be­di­yo­ruz” hep duy­du­ğu­muz bir cümle değil mi? Ger­çek­ten de yakın za­man­da in­san­la­rı­mı­zın yaşam bi­çim­le­ri ve dü­şün­ce­le­ri üze­rin­de ciddi bir kavga dön­dü­ğü aşi­kâr. Fakat bun­lar çoğu zaman pek de gö­rü­nür ol­ma­yan veya far­kın­da ol­mak­sı­zın ka­nık­sa­dı­ğı­mız şey­ler; giyim ku­şa­mı­mız, din­le­di­ği­miz mü­zik­ler, ağ­zı­mız­da yer etmiş be­lir­li ke­li­me­ler, ifade ka­lıp­la­rı, oku­du­ğu­muz ki­tap­lar, ça­lış­tı­ğı­mız ve ilgi gös­ter­di­ği­miz alan­lar, in­san­lar­la ile­ti­şim kurma bi­çim­le­ri­miz…. Başka bir ifa­dey­le “ben”den “biz”e ya­şan­tı­mı­zın kod­la­rı­nı içe­ren, bu coğ­raf­ya­da­ki ka­de­ri­mi­zi şe­kil­len­di­ren her unsur. Böy­le­si­ne “büyük bir re­sim­den” bak­tı­ğı­mız­da kül­tür kav­ga­sı­nın si­ya­set­ten ve eko­no­mi­den çok daha fazla ilgi çek­me­si ge­rek­ti­ği­ni, bu­ra­da ka­za­nı­la­cak bir za­fe­rin veya yüz­le­şi­lecek bir mağ­lu­bi­ye­tin is­tik­ba­li­miz üze­rin­de daha de­rin­den izler bı­ra­ka­ca­ğı­nı söy­le­mek, ön­gör­mek çok da zor ol­ma­sa gerek. Fakat siz­le­rin de bize ka­tı­la­ca­ğı­nız üzere “kül­tür kav­ga­sı” sa­de­ce Tür­ki­ye’de değil bütün bir İslam coğ­raf­ya­sın­da ve “kenar ku­şa­ğı­mı­zın” öte­sin­de­ki böl­ge­ler­de hak­kın­da pek de bilgi sa­hi­bi ol­ma­dı­ğı­mız, yum­ru­ğun ner­den ge­le­ce­ği­ni kes­ti­re­me­di­ği­miz sü­rek­li de­ği­şen bir mü­ca­de­le sa­ha­sı.

Öyle hemen ya­ba­na at­ma­ya­lım! Bu­ra­da ger­çek­ten bir “büyük resim” var. Ne yer­sek, ne gi­yer­sek, ne din­ler­sek, ne ko­nu­şur­sak, ne ça­lı­şır, nasıl dü­şü­nür, nasıl bilir, nasıl ha­tır­lar, nasıl unu­tur­sak is­tik­ba­li­miz­de şe­kil­le­necek yeni değer yar­gı­la­rı bütün bu un­sur­lar­dan ba­ğım­sız ol­ma­ya­cak­tır. Bu yüz­den neyi tak­lit et­ti­ği­mi­ze ba­ka­lım. Hangi kah­ra­ma­nın se­nar­yo­su­nu tek­rar et­ti­ği­mi­ze, et­ra­fı­mız­da­ki ses­le­ri nasıl işit­ti­ği­mi­ze, aidi­yet ve ün­si­yet duy­gu­la­rı­mı­zın ne­re­ye yö­ne­lik ol­du­ğu­na bir ba­ka­lım. Eğer kül­tür özel­de bi­re­yin ge­nel­de ise top­lu­mun bütün bir ya­şan­tı­sı­nı ku­şa­tan maddi, ma­ne­vi her şey ise sizce de bu alan­da ve­ri­lecek mü­ca­de­le her şey­den ön­ce­lik­li değil midir? Sizi bek­le­me­den söy­le­ye­lim. Tür­ki­ye’nin ve İslam coğ­raf­ya­sı­nın ka­de­ri­ni be­lir­le­mek is­te­yen­ler için çok­tan böyle.

Şimdi ise sor­mak is­te­di­ği­miz sual şu: çağ­daş kül­tür, Müs­lü­man­lar ara­sın­da ne zaman gün­cel bir konu baş­lı­ğı ola­cak? Si­ne­ma film­le­ri­nin, di­zi­le­rin, ki­tap­la­rın, saç stil­le­ri­nin, giyim ku­şa­mın, dü­şün­me ve ko­nuş­ma bi­çim­le­ri­nin, tarih an­la­tı­sı­nın, mi­ma­ri­nin ve da­ha­sı­nın oluş­tur­du­ğu sırf bu coğ­raf­ya­ya has yar­gı­la­rın gü­nü­bir­lik si­ya­si ter­cih­le­ri yön­len­dir­me ça­ba­sın­dan daha mı az kıy­me­ti var? Ha­yır­sa kül­tür kav­ga­sı­nı ta­raf­sız bı­rak­ma­ya­lım!
Genç Ön­cü­ler ola­rak bu ay “kül­tü­rel ik­ti­dar kav­ga­mı­zı” dos­ya­ya ta­şı­yo­ruz. Ya­zar­la­rı­mız­dan Aru­uke Uran Kyzy bu ay siz­ler için kül­tü­rel ik­ti­da­rın olu­şu­mu­nu ele aldı. Bilal Acar ise son gün­ler­de sık­lık­la fark­lı ke­sim­ler­ce dile ge­ti­ri­len beka kav­ra­mı­nı ka­pi­ta­list kül­tür ile olan iliş­ki te­me­lin­de iş­le­di. Osman Zin­nur Aksu ise kül­tü­rü yu­mu­şak güç iş­le­viy­le de­ğer­len­dir­di. Ha­ti­ce Beyza Öz­türk biraz daha özele indi ve mev­cut po­pü­ler kül­tü­rün genç­ler üze­rin­de­ki et­ki­si­ni ir­de­le­yen bir yazı ka­le­me aldı. Son ola­rak ise Mal­ko­çoğ­lu, Tür­ki­ye’deki kül­tür kav­ga­sın­da ger­çek­ten de ikin­ci bir ta­ra­fın olup ol­ma­dı­ğı­nı sor­gu­la­dı.

Dosya dı­şın­da Meh­met Zahid Başak’ın ders not­la­rı­nın al­tın­cı­sı ya­yın­lı­yo­ruz. Ma­hi­nur Öz­de­mir de­ne­me kö­şe­sin­de veciz bir şe­kil­de İnsan Hak­la­rı Günü’nü kut­lu­yor. Recep Ayık ise yi­ti­ri­len iti­ba­rı­mı­zın al­ter­na­tif imar im­kan­la­rıy­la bu sa­yı­da biz­ler­le. Sü­ley­man Taş­kın, Kudüs’ün İngi­liz­ler ta­ra­fın­dan iş­ga­li­ni dö­ne­min ta­nı­ğı olan Hı­ris­ti­yan bir Arap mü­zis­ye­nin gö­zün­den biz­le­re su­nu­yor. Ayşe Can, bu ay Alak su­re­sin­den biz­le­re önem­li ders­ler çı­ka­rı­yor. Hacı Tahir Emin ha­tır­la­ma ve unut­ma­nın bağ­la­mın­da folk­lö­rün öne­mi­ni Fi­lis­tin­li­ler üze­rin­den önü­mü­ze ko­yu­yor. Orta say­fa­da son ola­rak Meh­met Ali Öz­de­mir, Se­bi­lür­re­şad der­gi­sin­de Meh­med Fah­red­din’in Fe­mi­nizm hak­kın­da ya­yın­la­mış ol­du­ğu ma­ka­le­nin ve Hakkı Paşa’dan bir ve­ci­ze­nin üze­ri­ne ka­le­me alı­nan mü­la­ha­za­nın transk­rip­ti­ni su­nu­yor. Son say­fa­la­rı çe­vir­me­den önce ise siz­le­ri 10 so­ru­da kö­şe­si­ne ta­şı­yo­ruz.

Bu ayki sa­yı­mız­da bir­bi­rin­den güzel de­ne­me, hi­kâ­ye ve şiir ke­sit­le­ri­ de var. Ahmet Sun­gur Karlı bir Günde adlı ya­zı­sıy­la ku­yu­lar­da­ki yal­nız­lı­ğı­mı­zı his­set­ti­ri­yor. Sü­ley­man Acar abi­miz kendisinin ka­le­me al­dı­ğı bir demeyle hi­ka­ye­si­ni siz­le­re su­nu­yor. Yine Esra Akgül, Mu­ham­med Bed­ret­tin ve Kadir Osma şiir kö­şe­le­rin­de siz­ler­le. Ob­jek­ti­fi­me yan­sı­yan­lar bö­lü­mü­nün bu ayki fo­toğ­raf­çı­sı ise Tuğba Se­vinç.

Genç Ön­cü­ler ola­rak her koşul ve du­rum­da hakkı dile ge­ti­rip is­ti­ka­met üzere olma so­rum­lu­lu­ğu­mu­zu ye­ri­ne ge­tir­me ga­ye­siy­le bu ayki der­gi­mi­zi siz de­ğer­li oku­yu­cu­la­rı­mı­zın idrak ve an­la­yış­la­rı­na su­nu­yo­ruz. Her sö­zü­mü­zün başı Allah’ın adı ile ve yine her sö­zü­mü­zün sonu Al­la­hu­alem olmak üzere.